του Νίκου Δήμου (από τη συλλογή κειμένων “Απολογία ενός ανθέλληνα”, Opera, 1997)
Η θρησκεία είναι ιδιωτική υπόθεση του κάθε ανθρώπου. Είναι η εντελώς προσωπική, μυστική του σχέση με το υπερβατικό, το επέκεινα, το μεταφυσικό. Με την εξαίρεση της Ελλάδας, όπου το θρήσκευμα δεν είναι ιδιωτική αλλά δημόσια, κρατική, εθνική και κοινωνική υπόθεση.
Αντίθετα με ό,τι πιστεύεται γενικά, οι Έλληνες δεν είναι ιδιαίτερα θρήσκοι. (Καμία σχέση με τους Πολωνούς ή τους Ιρλανδούς). Οι στατιστικές δείχνουν ότι ελάχιστοι (ούτε το 5%) εκκλησιάζονται τακτικά. Για να μην αναφερθούμε στην τήρηση των χριστιανικών εντολών και κανόνων. Εκεί βέβαια δεν υπάρχουν στατιστικές, αλλά τις αναπληρώνει η καθημερινή εμπειρία: μυριάδες οι περιπτώσεις όλων αυτών που παραβιάζουν κάθε εντολή χωρίς ενδοιασμό. Το ενδιαφέρον δεν είναι ότι αμαρτάνουν – αλλά ότι το κάνουν συστηματικά χωρίς ούτε καν να έχουν την αίσθηση ότι αμαρτάνουν. Ένας λαός amoralistes. (Για μένα βέβαια σύμπτωμα υγείας…).
Οι Έλληνες βλέπουν τη θρησκεία περισσότερο σαν στοιχείο πολιτιστικής ταυτότητας και παράδοσης και λιγότερο σαν τρόπο προσέγγισης του Θείου. Αναθρεμμένοι με μύθους για την Εκκλησία τους (π.χ. η Ορθοδοξία δεν έκαψε αιρετικούς, πρωτοστάτησε στην Επανάσταση του ’21, δίδαξε το έθνος στο Κρυφό Σχολειό, κ.λπ.) αντιμετωπίζουν κάθε τι το θρησκευτικό ως εθνικό.
Φυσικά αγνοούν ότι η Εκκλησία όχι μόνο δεν ενίσχυσε τη μόρφωση του υπόδουλου Γένους αλλά την πολέμησε με κάθε τρόπο. (Ρωτήστε να μάθετε πόσοι φωτισμένοι άνθρωποι, σαν τον Μεθόδιο Ανθρακίτη, σάπισαν στα μπουντρούμια επειδή θέλησαν να διδάξουν επιστημονικές γνώσεις). Κυνήγησε λυσσαλέα τον Διαφωτισμό και όλες του τις ιδέες, ακόμα και τις εθνικοαπελευθερωτικές. Έφτασε μάλιστα στο σημείο να τοποθετηθεί υπέρ της Τουρκικής κατοχής (μάλιστα την ονόμασε “δώρο Θεού” για τους υποδούλους…). Αφόρισε την Ελληνική Επανάσταση και τους πρωτεργάτες της.
Όσο για τους αιρετικούς, το Βυζάντιο τους έκαιγε και τους βασάνιζε με πολύ πιο προχωρημένους τρόπους από ό,τι η Ιερά Εξέταση. Μόνο η ήττα των εικονομάχων κόστισε πάνω από εκατό χιλιάδες ζωές (“δεκάκις μύριοι”, αναφέρουν οι χρονογράφοι).
Κι όμως το ελληνικό Σύνταγμα (μοναδικό στην Ευρώπη) ξεκινάει με την επίκληση της Αγίας Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος. Ισχύει στο όνομα αυτής και όχι της λαϊκής θέλησης. Στο άρθρο 3, η Ορθοδοξία χαρακτηρίζεται ως “επικρατούσα θρησκεία”. Κι επειδή, όπως σωστά παρατηρεί ο καθηγητής Βεγλερής, το Σύνταγμα δεν είναι περιγραφικός αλλά κανονιστικός νόμος – η διατύπωση αυτή δεν αποδίδει απλά μία στατιστική αναλογία, αλλά ορίζει το δέον: δηλαδή ότι η Ορθοδοξία πρέπει να κυριαρχεί. Δεν χρειάζεται να προσθέσω πως η φράση αυτή αντιτίθεται σε αρχές ανθρώπινων δικαιωμάτων – αλλά και σε όλες τις διεθνείς συνθήκες που έχει συνυπογράψει η χώρα μας. Έρχεται όμως σε αντίθεση και με το άρθρο 13, που ορίζει ότι: “Η ελευθερία της θρησκευτικής συνειδήσεως είναι απαραβίαστος. Η απόλαυσις των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων δεν εξαρτάται εκ των θρησκευτικών εκάστου πεποιθήσεων. Πάσα γνωστή θρησκεία είναι ελευθέρα και τα της λατρείας αυτής τελούνται ακωλύτως…”.
Τόσο “ακωλύτως” που οι δεκάδες χιλιάδες μουσουλμάνοι κάτοικοι Αθηνών δεν δικαιούνται να αποκτήσουν ένα τζαμί για να προσεύχονται και οι Αθηναίοι Καθολικοί δεν μπορούν να έχουν δικό τους επίσκοπο. Όλα αυτά εξαρτώνται από την απόφαση του τοπικού μητροπολίτη… Κράτος εν κράτει η ελληνική Εκκλησία αποφασίζει για ένα σωρό θέματα που σε κάθε άλλη χώρα είναι αρμοδιότητα της κρατικής εξουσίας: από την καύση των νεκρών μέχρι την έκδοση των ταυτοτήτων.
Η Εκκλησία στην Ελλάδα είναι εξουσία πανίσχυρη: σε όλες τις συγκρούσεις μεταξύ Εκκλησίας και Κράτους η Εκκλησία νίκησε κατά κράτος. Με το “ισόκυρο” που επέβαλε, κατάφερε να ακυρώσει ουσιαστικά τον πολιτικό γάμο. Το αρχικό νομοσχέδιο θέσπιζε -πράγμα που ισχύει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης- τον πολιτικό γάμο ως τον μόνο υποχρεωτικό και αναγνωρισμένο από το κράτος. Μετά μπορούσε να κάνει όποιος ήθελε και θρησκευτικό της αρεσκείας του. Όμως εδώ θεσπίστηκε το “ισόκυρο”, και με άσκηση εκβιαστικών πιέσεων (βάπτιση, ταφή) ο πολιτικός γάμος αφορά πια μόνο κάτι μονοψήφια ποσοστά πεισματάρηδων, οι οποίοι κινδυνεύουν και να μείνουν άταφοι.
Αλλά μήπως η Εκκλησία δεν νίκησε κατά κράτος και στο θέμα της εκκλησιαστικής περιουσίας; Κατάφερε το τέλειο – να καλύπτει το κράτος όλα της τα έξοδα (πληρώνουν και οι άθρησκοι και οι αλλόδοξοι) και να κρατάει εκείνη όλα της τα έσοδα. “Και τα δικά σου δικά μου”, που έλεγε κι ο Καραγκιόζης.
Αλλά κυρίως (τι παραλογισμός!) η εξουσία της Εκκλησίας μας αποφασίζει για τις άλλες θρησκείες, τις οποίες, συλλήβδην, αποκαλεί αιρέσεις. Π.χ. ίσως εσείς δεν ξέρατε ότι ο Βουδισμός αποτελεί αίρεση του Χριστιανισμού. Αυτό όμως ήταν σαφές για τους εντεταλμένους για θέματα αιρέσεων και παραθρησκείας των μητροπόλεων Ιερισσού και Κασσανδρείας που συνέταξαν τον Φεβρουάριο 1995 αναφορά “περί Βουδιστικής παραθρησκευτικής ομάδος στον Χολομώντα Χαλκιδικής”. Βάσει αυτής της αναφοράς καταδικάστηκε σε φυλάκιση η κ. Χαρά Καλομοίρη (εγγονή του γνωστού συνθέτη) για “λειτουργία ευκτηρίου οίκου άνευ εγκρίσεως”. Άσκησε έφεση και ξανακαταδικάστηκε στο εφετείο για “άσκηση διαλογισμού”.
Έκπληκτη λοιπόν η ανθρωπότητα πληροφορήθηκε ότι ο Βουδισμός είναι αίρεση που διώκεται δικαστικώς και ο διαλογισμός αξιόποινη πράξη. Κατά τα άλλα “πάσα γνωστή θρησκεία είναι ελευθέρα και τα της λατρείας αυτής τελούνται ακωλύτως…”.
Ωστόσο φαίνεται φυσικό τα δικαστήρια να παρεμβαίνουν στην πίστη των ανθρώπων, όταν και το Σύνταγμα της χώρας θεολογεί. Αναρωτιέται κανείς τι δουλειά έχει το άρθρο 3, που περιλαμβάνει μέχρι και δογματικούς προσδιορισμούς, μέσα στο Σύνταγμα ενός κράτους. (“Η Ορθόδοξος Εκκλησία της Ελλάδος κεφαλήν γνωρίζουσα τον Κύριο Ημών Ιησούν Χριστόν, υπάρχει αναποσπάστως ηνωμένη δογματικώς… τηρούσα τους ιερούς αποστολικούς και συνοδικούς κανόνας και τας ιεράς παραδόσεις”). Και όμως πριν από την τελευταία αναθεώρηση του Συντάγματος (που τελικά δεν έγινε) εκπρόσωποι όλων των μεγάλων κομμάτων διαβεβαίωσαν την Ιερά Σύνοδο ότι δεν θα αλλάξει τίποτε από όσα αφορούν τη θρησκεία. Έτσι το μέγα δημοκρατικό έλλειμμα παραμένει. Οι Έλληνες πολίτες είναι πρώτης ή δεύτερης κατηγορίας, ανάλογα αν ανήκουν στην επικρατούσα θρησκεία ή όχι. Πληρώνουν όλοι φόρους με τους οποίους μισθοδοτούνται οι ορθόδοξοι ιερείς – αλλά δεν έχουν τα ίδια δικαιώματα. Π.χ. Εβραίοι, Καθολικοί και Προτεστάντες έχουν μειωμένες δυνατότητες σταδιοδρομίας στο δημόσιο – για να μη μιλήσουμε καθόλου για τους Μουσουλμάνους. Και η περιουσία ξένων Εκκλησιών φορολογείται με βαρύτατους φόρους.
Ορθοδοξία – το ίδιο το όνομα σηματοδοτεί τον δογματισμό και τη μονολιθικότητα. Μία Εκκλησία που με την επωνυμία της διακηρύσσει πως μόνο αυτή κατέχει την αλήθεια (ορθή δόξα), πόσο μπορεί να συμβαδίσει με τις διεθνείς αλλά και συνταγματικές διακηρύξεις περί ανεξιθρησκείας;
Η Εκκλησία αυτή έχει αλώσει και την Παιδεία – ακόμα και την ανώτατη. Η επιστήμη π.χ. της Θεολογίας στην Ελλάδα είναι μία αποκλειστικά ορθόδοξη υπόθεση. Οι άλλες θρησκείες εξετάζονται μέσα από το πρίσμα τη ορθοδοξίας – και με ιδιαίτερη έμφαση στις “αδυναμίες” τους. Ο δικός μας θεολόγος είναι ουσιαστικά ορθόδοξος ιεροκήρυκας και όχι μελετητής του θρησκευτικού φαινομένου γενικότερα. Και πάλι μοναδικό φαινόμενο: στα Πανεπιστήμια της Δύσης υπάρχουν θεολόγοι κάθε δόγματος αλλά και πολλοί άθρησκοι και άθεοι. Για πολλούς, αυτοί είναι οι πιο κατάλληλοι για μία επιστημονική και αμερόληπτη διερεύνηση του θέματος.
Σε άλλες χώρες της Ευρώπης (π.χ. Γερμανία) όσοι ανήκουν σε ένα θρήσκευμα το δηλώνουν στη φορολογική τους δήλωση και πληρώνουν ένα ειδικό εκκλησιαστικό φόρο (Kirchensteuer), ο οποίος αποδίδεται στην εκάστοτε Εκκλησία. Αν κανείς αποφασίσει να αποχωρήσει από το ποίμνιο, απλά δεν ξανατσεκάρει το ανάλογο τετραγωνάκι. Ουδείς γνωρίζει σε ποιο δόγμα ανήκεις – εκτός από την εφορία.
Κάθε φορά που γράφω ή λέω ανάλογα πράγματα αντιμετωπίζω την οργή και την αγανάκτηση πολλών πιστών. Ας ξεκαθαρίσω ότι σέβομαι απόλυτα την πίστη τους και δεν επιθυμώ με τίποτα να περιορίσω τις λατρευτικές τους δραστηριότητες. Αντίθετα μάλιστα, μία Εκκλησία απαλλαγμένη από κοσμική εξουσία, υλικά ενδιαφέροντα και γραφειοκρατικές σκοπιμότητες θα μπορούσε να λειτουργήσει πιο πνευματικά και να φέρει τους πιστούς της πιο κοντά στον Χριστό.
Οραματίζομαι μία Εκκλησία, που οι ιερείς της δεν θα είναι δημόσιοι υπάλληλοι και η εξουσία τους δεν θα είναι του κόσμου τούτου. Που θα χρησιμοποιεί την (τεράστια) περιουσία της για το καλό του συνόλου κι όχι για πλουτισμό ορισμένων. Και που θα σέβεται τα άλλα δόγματα όπως θέλει να την σέβονται κι αυτά στις χώρες όπου είναι κυρίαρχα.
Πηγή: facebook
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου